Omega-3' ün Multiple Sclerosis (MS) Tedavisindeki Rolü

Multiple Skleroz (MS), oldukça yıkıcı bir tablo ile seyreden ve kimi durumlarda ölümcül de olabilen bir hastalıktır. Semptomlar genellikle 20-40 yaşları arasında gelişir ve kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha fazla görülür. Her 700 Amerikalı’ dan birinin MS hastalığından muzdarip olduğu tahmin edilmektedir ve Türkiye’ de ise yaklaşık 40 bin MS hastası bulunmaktadır.

MS hastalığının en sık görülen belirtileri, bir tarafta veya bir veya birden çok ekstremitede kuvvetsizlik, uyuşukluk gibi kuvvet kaybı veya duyu bozukluğu, bir gözde ağrılı görme kaybı veya bulanık görme, çift görme, yürüyüş bozukluğu (yalpalayarak yürüme), konuşma bozukluğu, dengesizlik, idrar yapmada zorluk veya idrar kaçırma, cinsel fonksiyon bozuklukları ve yorgunluktur.

MS gizemli bir hastalıktır, her ne kadar son on yıldaki klinik radyolojik , immünolojik ve patolojik çalışmalardaki gelişmeler neticesinde hastalık daha iyi tanınmış olsa da etiyolojisine ilişkin yaklaşımlar hala kesinlik kazanmamıştır. MS hastalığına neden olduğu ileri sürülen en hakim inanç miyelin kılıf hasarına işaret etmektedir.

Miyelin kılıf sinir hücresinde (nöronlarda) bulunur ve nöronun çevresini bir yağ tabakası gibi sararak uyarıların daha hızlı bir biçimde iletilmesini sağlar. MS bu kılıfı yıkıma uğratır, parçalanan miyelinin yerini sert bir doku alır ve buna skleroz denir ve bu sklerozlar plaklar halinde oluşur. Bu sert plakların oluşması sonucu hücreler arasındaki uyarıların iletimi sırasında aksaklıklar oluşmaya başlar ve yukarıda belirtilerini sıraladığımız MS tablosu ile karşılaşılır.

Omega-3 ve Multipl Skleroz

Omega-3 yağ asitleri iki bileşik içerir, bunlar; eikosopentoenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA) ’dir. Bu iki bileşik matriks metalloproteinaz-9 (MMP-9) olarak bilinen önemli kan proteinleri üzerine etki eder.
Matriks metalloproteinaz (MMP) ailesi, ekstrasellüler proteinazların önemli bir üyesidir. En önemli görevleri ekstrasellüler matriksin (ECM) yıkımıdır. Birçok fizyolojik ve patolojik olayda rol oynadıkları tespit edilmiştir. MMP-9 ise jelatin ve kollajen gibi temel membran komponentlerini sindirir.

Daha önce yapılmış çeşitli araştırmalarda MS hastalığı ile artmış MMP-9 düzeyleri arasında korelasyon olduğu sonucunu bildirilmiştir.
Omega-3’ ün MS hastalarındaki MMP-9 düzeyi üzerine etkisini araştıran bir çalışmada omega-3 yağ asitlerini içeren balık yağı tabletinin alımının, hastaların MMP-9 seviyelerinin düşmesini ve EPA ile DHA seviyelerinin yükselmesini sağladığı gösterilmiştir.
Bu çalışmada, MS hastalarına günde 9.6 gram balık yağı verilmiş ve çalışma 10 MS hastası ile yürütülmüştür. Ayrıca sağlıklı deneklerin bağışıklık hücreleri de EPA ve DHA’nın MMP-9 üzerine etkisini karşılaştırabilmek amacıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları MS hastalarının bağışıklık hücrelerinden salgılanan MMP-9 düzeylerinde %58 azalma olduğunu göstermiştir.
Bu sonuç balık yağı takviyelerinin alınmaya başlanmasından 3 ay sonra görülmüştür ve aynı zamanda yapılan ölçümler sonucunda kırmızı kan hücrelerinin membranındaki EPA ve DHA düzeylerinde belirgin bir artış gözlenmiştir.

Tüm bu sonuçlar göstermektedir ki Omega-3 yağ asitleri MS hastalarında immün modülatör olarak işlev görmektedir ve bu özelliği nedeniyle MS hastaları için büyük faydası olacaktır.

Kaynaklar:

Shinto L., Marracci G., Baldauf-Wagner S., Strehlow A., Yadav V., Stuber L., Bourdette D.
Omega-3 fatty acid supplementation decreases matrix metalloproteinase-9 production in relapsing-remitting multiple sclerosis (2009). Prostaglandins Leukotrienes and Essential Fatty Acids, 80 (2-3), pp. 131-136.

Sastre-Garriga J., Comabella M., Brieva L., Rovira A., Tintore M., Montalban X.
Decreased MMP-9 production in primary progressive multiple sclerosis patients
(2004). Multiple Sclerosis, 10 (4), pp. 376-380.

Bu yazı, http://www.norobilim.com/?p=746 adresinde yayımlanmış ve Psikolog Melis Demircioğlu tarafından kaleme alınmıştır.